11.19 u. Uurtje met Tim gepraat: ‘Pops. Ben weer voor de bijl gegaan.’ Daarna een afvoerzeefje gehaald, dat net niet helemaal blijkt te passen, waardoor het ding wel bruikbaar is als zeefje maar niet als stop.

12.25 u. Schafttijd: een salade genuttigd van meloen, munt en feta, bijgestaan door een glas Italiaanse witte wijn. Onderwijl een artikel gelezen over de terugkeer van Nigeriaanse migranten uit de hel van Libië, op ‘vrijwillige’ basis, gefinancierd door de EU. Op dit moment voert Europa in Noord-Afrika simpelweg een meedogenloze oorlog, besloot ik, tegen mannen en vrouwen die in eigen land enkel uitzicht hebben op armoede en onzekerheid. Droefenis overviel me.

14.36 u. Koksmes naar de ijzerhandel gebracht om te worden geslepen. Vervolgens de pallet waarop gisteren 1 m3 haardhout werd gebracht in stukjes gezaagd. Nog effe splijten en we hebben een mooi zootje aanmaakhoutjes.

16.45 u. Vroeg me onder het lezen van Didier Eribons Terug naar Reims – fascinerend boek – en het drinken van een flesje Dark Storm (10%, Brouwerij Oproer, Utrecht) af hoe het eigenlijk mogelijk is dat ik jarenlang op rechts heb gestemd en tegenwoordig bijna net zo vanzelfsprekend voor links of zelfs uiterst links denk te moeten kiezen? Welke gebeurtenissen hebben ertoe geleid dat ik de ene politieke overtuiging inruilde voor een andere? Wat me als eerste te binnenschoot: graaicultuur en klimaatverandering.

20.21 u. Bedacht me net: natuurlijk is het logisch dat relaties in dit soort situaties onder druk komen te staan.

12.10 u. Struikelde in het Leeuwarder Bos over Schotse hooglanders en een familie zwanen. Huisdieren zowat.

16.35 u. Sjoukje Hoitinga was Hennie’s laatste voorouder (grootmoeder van moederskant) die ik nog beschrijven wilde. Vanmiddag heb ik alle feiten op een rijtje gezet:

  1. Sjoukje werd op 10 oktober 1891 in Dronrijp geboren. Ze was het zesde kind in een arm gezin. Al op vierjarige leeftijd verloor ze haar vader, Roelof Hoitinga, en toen ze twintig was verscheidde haar moeder, Fokje Lieuwes Dijkstra.
  2. Toen ze in juni 1914 met de elf jaar oudere Dirk Zijlstra trouwde, werkte ze als dienstbode in Franeker. Samen zouden ze een sober bestaan leiden, waarin Dirk regelmatig van laagbetaalde baan wisselde (ovenknecht, werkman, arbeider, krantenbezorger) en er nog vaker werd verhuisd (Ried, Herbaijum, Den Helder, Deinum, Dronrijp).
  3. Ze kregen elf kinderen: Syds, Roelof, Elisabeth, Fokje, Tietje, Grietje, nog een Grietje, Anne, andermaal een Grietje, Hans, en Piet. Syds trouwde met een Duitse en zou in 1963 in Duitsland overlijden. Roelof trouwde, terwijl hij in Nederlands-Indië zat, met de handschoen. Elisabeth en Fokje waren een tweeling. Tietje zou Hennie baren. De eerste twee Grietjes overleden op jonge leeftijd. Het laatste Grietje is de enige die nog in leven is. Arme Piet zakte in januari 1946 op tienjarige leeftijd door het ijs en verdronk in het steenkoude water. In 1926 was er ook nog een ‘levenloos’ meisje aangegeven.
  4. Dirk overleed in 1947 op 66-jarige leeftijd aan een zwak hart. Als er al sprake van een nabestaandenpensioen was, dan was dat ongetwijfeld klein. Ik vermoed dan ook dat Sjoukje na de dood van Dirk mede op financiële gronden van Deinum naar Bitgum verhuisde, waar ze hertrouwde met weduwnaar Jacob van der Schaaf. Over deze periode heb ik maar weinig informatie kunnen achterhalen. Jacob gaf in 1961 de doodssnik en Sjoukje blies haar laatste adem in 1969 uit. Ze stond, zei Hennie, te boek als een ‘pittige’ vrouw. 

20.21 u. Eerst neef Ruud gefeliciteerd met zijn verjaardag, daarna in Café de Bak een bakhap gegeten.

FBC62B6A-6492-4C98-AF31-172CD6F0FD36
Leeuwarder Bos, 2018 © Ton van ’t Hof

09.15 u. Schreeuwde het regelmatig uit bij de documentaire Greenland. The Echoes of Icebergs uit 2017: ‘Idioten!’ Om antwoord te kunnen geven op de vraag wat het smeltende ijs van Groenland ons in het kader van de klimaatverandering te vertellen heeft, drongen enkele Franse wetenschappers een afgelegen gletsjer binnen. Vrijbuiters is een beter woord voor ze. Door verschillende smeltwateropeningen verdwenen ze in deze kathedraal van ijs. Adembenemende plaatjes, dat wel, maar levensgevaarlijk. De onderzoekingen die ze deden worden momenteel geanalyseerd.

16.14 u. Kleine 1000 kcal weggetrapt. Nog door Jorwerd gereden. Zag in de monumentale woning van Geert Mak een enorme boekenkast staan. Het weer: krachtige zuidwestenwind en motregen.

Thuis een warm bad genomen. Spelde in Terug naar Reims (Leesmagazijn, 2018) een opstuivende Didier Eribon uit:

‘Want reken maar dat je sociale lotsbestemming al vroeg vastligt! Het is een gelopen race! Je vonnis is al geveld voordat het goed en wel tot je doordringt. Al vanaf je geboorte ben je gebrandmerkt en draag je het verleden van je familie en je milieu met je mee; je plek in de maatschappij wordt bepaald en begrensd door je achtergrond.’

Vroeg me af of dit in Nederland wat genuanceerder zou liggen maar dacht van niet. Enkele weken terug vertelde mijn vader dat zijn vader tot zijn veertigste (hij was van 1896) in minstens twee schoenenzaken als ‘bedrijfsleider’ had gewerkt. Ik wist niet beter of mijn opa was altijd gemeenteambtenaar geweest, maar dat werd hij dus kennelijk pas rond 1936.

Opa zou 25 jaar bij de gemeente Eindhoven werkzaam blijven, mijn vader maakte ruim 30 jaar vol als burgerambtenaar bij Defensie en ik heb 39 jaar het militaire ambt uitgeoefend. Mijn stempel: ambtenarij & middenklasse. Niks mis mee, hoor. Zoon en dochter verdienen overigens op geheel andere wijze de kost. Maar dat zal de invloed van Hennie wel wezen.

F281766F-674F-4482-8946-9331F949CBA0
Jorwerd, 2018 © Ton van ’t Hof

08.44 u. Moest opnieuw knikken bij iets wat Koos van Zomeren al in 1993 op de voorpagina van NRC Handelsblad schreef:

‘Werken aan goede herinneringen. Dat zou iedereen moeten doen. Dat zou iedereen eigenlijk altijd moeten doen.’

13.03 u. ‘t Was een gekkenhuis in de stad. In elke straat duizenden mensen. Allemaal op de reuzen af, van wie de duiker overweldigend is. Ook nog een frietje gegeten.

14.32 u. Aan het einde van hun 11.000 km lange fietstocht door de VS trekken Lotte Stegeman & Peter Smolders in hun boek Country Roads zeven conclusies:

  1. Amerika bestaat niet.
  2. Amerikanen zijn bang.
  3. Wapens zijn niet weg te denken uit (delen van) dit land …
  4. … en God ook niet.
  5. The American Dream is in het zuiden vervlogen.
  6. Amerikanen zijn dik …
  7. … maar ze zijn ook echt, aardig en doorgaans bescheiden.

15.49 u. Met een harde klak! schoot er in mijn onderrug een wervel op zijn plaats; hoop ik.

18.43 u. Herinnerde me, tijdens het kijken naar VVV-Ajax, op Fox Sports, dat ik eind jaren 80, op een zondagmiddag, VVV-Ajax lijfelijk bezocht, samen met een collega, Jo Steijn. Ik meen dat het 0-0 bleef, en dat er aan de korte zijden van De Koel nog geen tribunes stonden. Ik verlang opeens hevig terug naar die tijd.

D8B478C4-88DF-4B9E-9D3C-7B263146CDCD
Leeuwarden, 2018 © Ton van ’t Hof

08.23 u. Had vannacht een onwillig spiertje in mijn linkerzij dat zich aldoor samentrok.

16.27 u. Vanmiddag op het zonovergoten terras van restaurant Meer van Lenten, aan de Zoutepoel, een poké bowl gegeten, tussen het glazige jargon van managers en twee dames in regenjas in. Daarna doorgefietst naar de oever van het Sneekermeer, waar we een tijdje naar het skûtsjesilen hebben gekeken.

19.19 u. Thuis gebakken potstro genasjt, met stroop en rookvlees.

20.42 u. Bij Veronica Inside vertelde Herman Brusselmans, voetballiefhebber en fantast, dat onlangs twee goedaardige gezwellen uit zijn darmen zijn verwijderd. Brusselmans’ autobiografie Hij schreef te weinig boeken (832 pagina’s) gaat trouwens eind volgende week mee op vakantie.

6B5DE844-40AB-496B-ACAE-F55A9D37293D
Terherne, 2018 © Ton van ’t Hof

08.14 u. Na het lezen van een artikel over Nigeriaanse vluchtelingen moest ik denken aan een mensenvriend onder wie ik enkele jaren heb mogen werken. Hij was van Indonesische komaf en heette Bob. Ik stond aan het begin van een carrière, Bob aan het einde. Soms bleef hij dagenlang op het onderdeel slapen. Het verhaal ging dat hij vaak mot had met zijn vrouw omdat hij veel geld weggaf aan armlastigen. Voor zijn afscheid heb ik nog een tekening van hem gemaakt; ik moet de schets nog ergens hebben liggen. Bob was geliefd bij iedereen.

11.11 u. Eindje door de stad gewandeld. Overal werden dranghekken geplaatst ter voorbereiding op de komst van de reuzen. Onderweg heb ik vier dingen aangeschaft: het boek Westwaarts met de nacht. Grensoverschrijdende memoires van Beryl Markham, een zak biologische boekweitvlokken en twee spelt/haverkoeken met stukjes chocolade. Toen ik thuiskwam stonk ik naar zweet.

13.51 u. Zag de documentaire Alone in the Mountains of Yunnan (2011), via Arte app, en raakte geëmotioneerd. In een bergdorpje in het zuiden van China wonen drie zusjes alleen in hun ouderlijk huis: vader werkt in de grote stad, moeder heeft het gezin verlaten. De zusjes zijn tien, zes en vier jaar oud en worden bijgestaan door enkele tantes en een grootvader. In het dorp heersen middeleeuwse toestanden, leidt men een marginaal bestaan aan de rand van de beschaving. Toen vader, in de docu, zijn jongste twee dochters kwam halen en Ying, de oudste, als hulp bij haar grootvader achterliet, kreeg ik het te kwaad. Haar van eenzaamheid verwrongen gezichtje zal ik niet gauw vergeten.

1893FE76-100C-45B0-940E-7E2716023ECD
Grote Kerkstraat, Leeuwarden, 2018 © Ton van ’t Hof

11.26 u. Hennie is vanochtend aan ‘t werk gegaan, ik heb huishoudelijke klusjes gedaan: gestofzuigd, lege flessen weggebracht, boodschappen gehaald, koelkast uitgeruimd etc. Ook Gilbert nog behulpzaam geweest bij de ontstopping van de riolering van zijn achterplaatsje. Financiële administratie bijgewerkt.

11.57 u. Herinnerde me ineens een droom van vannacht, waarin ik me in een huis bevond dat explodeerde. Waarna ik niet in een zwart maar onverstoorbaar wit gat viel.

13.58 u. Onze twaalf- of dertienjarige blauweregen gesnoeid. Hij is door de vorige bewoners geplant en heeft, voor zover wij weten, nog nooit bloemen gehad. Om de bloei te stimuleren krijgt hij in het najaar mest die rijk is aan fosfor.

17.34 u. Een paar uur in Country Roads. Fietsend op zoek naar het echte Amerika (en onszelf) (Just Publishers, 2016) gelezen. Lotte Stegeman & Peter Smolders leggen in ruim zes maanden tijd bijna 11.000 kilometer af. Een avontuurlijke onderneming. Ik streepte de volgende zinnen aan:

‘Al sinds we de kust van Florida verlieten, hebben we de grootste moeite met het verzamelen van verse, gezonde producten.’

‘Het gaat ons steeds meer opvallen dat veel Amerikanen meer vertellen dan vragen.’

‘We blijven God maar tegenkomen deze dagen.’

EA832C2A-5173-4B02-80BE-824CDFEDB284